Zawiadomienie o niealimentacji

Zawiadomienie o niealimentacji to pismo składane przez osobę uprawnioną, w szczególności uprawnionego do alimentów (np. małoletnie dziecko reprezentowane przez rodzica, byłego małżonka), informujące organy ścigania o podejrzeniu, że osoba zobowiązana do płacenia alimentów nie spełnia tego obowiązku.

Zawiadomienie zawiera informacje dotyczące osoby zobowiązanej do płacenia alimentów, wysokości zaległych alimentów oraz dowody popierające te twierdzenia, w szczególności wyrok sądowy zasądzający alimenty na rzecz uprawnionego.

Celem złożenia tego dokumentu u właściwych organów ścigania jest wszczęcie postępowania karne wobec osoby, która nie płaci alimentów, co może skutkować poniesieniem przez nią odpowiedzialności karnej. Po wniesieniu takiego pisma, sprawą zajmują się właściwe organy z urzędu.

Ponadto, zgodnie z przepisami kodeksu postępowania karnego, każdy obywatel ma społeczny obowiązek powiadomienia organów ścigania o możliwości popełnienia przestępstwa przez inną osobę.

Przestępstwo niealimentacji zostało określone w art. 209 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 383).

Art. 209 Kodeksu karnego:
"§ 1. Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 1a następuje na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego.
§ 3. Jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 1a odbywa się z urzędu.
§ 4. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 1, który nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiścił w całości zaległe alimenty.
§ 5. Sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego sprawca przestępstwa określonego w § 1a uiścił w całości zaległe alimenty, chyba że wina i społeczna szkodliwość czynu przemawiają przeciwko odstąpieniu od wymierzenia kary."

Społeczny obowiązek zawiadomienia odpowiednich organów ścigania o możliwości popełnienia przestępstwa wynika z art. 304 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 304).

Art. 304 Kodeksu postępowania karnego:
"§ 1. Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Przepisy art. 148a oraz art. 156a stosuje się odpowiednio.
§ 2. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.
§ 3. Zawiadomienie o przestępstwie lub własne dane świadczące o popełnieniu takiego przestępstwa, co do którego obowiązkowe jest prowadzenie śledztwa przez prokuratora, Policja przekazuje wraz z zebranym materiałem niezwłocznie prokuratorowi."