Statut stowarzyszenia

Stowarzyszenie (tzw. stowarzyszenie rejestrowe) to dobrowolne, samorządne i trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych. Takimi celami mogą być w szczególności cele kulturalne, społeczne, sportowe, edukacyjne czy także charytatywne. Przynależność do stowarzyszenia to prawo każdego obywatela polski, a także w niektórych przypadkach cudzoziemców.

Statut stowarzyszenia to kluczowy akt wewnętrzny stowarzyszenia, który stanowi podstawowe zasady dotyczące działalności oraz stosunków wewnętrznych stowarzyszenia. Niejako ma on charakter umowy między członkami stowarzyszenia, bowiem każdy nowy członek przystępuje także do tej umowy-statutu. Jest on kluczowy do rozpoczęcia działalności stowarzyszenia, bowiem bez niego nie będzie możliwe zarejestrowanie stowarzyszenia w w Rejestrze stowarzyszeń.

Uchwalenie statusu stowarzyszenia należy do zadań założycieli stowarzyszenia, czyli osób w liczbie co najmniej siedmiu, którzy zamierzają założyć stowarzyszenie. W swojej treści powinien w szczególności regulować następujące kwestie:

1. nazwę,
2. teren działania oraz siedzibę,
3. cele i sposoby ich realizacji,
4. sposób nabywania i utraty członkostwa,
5. władze stowarzyszenia,
6. sposób reprezentowania stowarzyszenia,
7. sposób pozyskiwania środków finansowych,
8. zasady dokonywania zmian statutu,
9. sposób rozwiązania stowarzyszenia.

Poza wyżej opisanym stowarzyszeniem istnieje także stowarzyszenie zwykłe, będące uproszczoną formą stowarzyszenia. Do jego utworzenia wystarczą wyłącznie trzy osoby (zamiast siedmiu), a zamiast statutu uchwala się regulamin działalności.

Stowarzyszenie i jego statut zostały uregulowane w ustawie z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2261)

Art. 9.
Osoby w liczbie co najmniej siedmiu, zamierzające założyć stowarzyszenie, uchwalają statut stowarzyszenia oraz wybierają komitet założycielski albo władze stowarzyszenia.

Art. 10.
1. Statut stowarzyszenia określa w szczególności:
1) nazwę stowarzyszenia, odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji;
2) teren działania i siedzibę stowarzyszenia;
3) cele i sposoby ich realizacji;
4) sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków;
5) władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje;
5a) możliwość otrzymywania przez członków zarządu wynagrodzenia za czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją;
6) sposób reprezentowania stowarzyszenia, w szczególności sposób zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności uchwał władz stowarzyszenia;
7) sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich;
8) zasady dokonywania zmian statutu;
9) sposób rozwiązania się stowarzyszenia.
1a. Jeżeli członkowie władzy stowarzyszenia wyrazili na to zgodę w formie dokumentowej, głosowanie poza posiedzeniami władz stowarzyszenia może odbywać się z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej.
1b. Możliwość udziału w posiedzeniu władz stowarzyszenia przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej jest wskazana w zawiadomieniu o tym zebraniu, zawierającym dokładny opis sposobu uczestnictwa i wykonywania prawa głosu.
1c. Wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej w głosowaniach na posiedzeniach władzy stowarzyszenia odbywa się przy zapewnieniu co najmniej:
1) transmisji obrad posiedzenia w czasie rzeczywistym;
2) dwustronnej komunikacji w czasie rzeczywistym, w ramach której członek władzy stowarzyszenia może wypowiadać się w toku obrad;
3) wykonywania osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed lub w toku posiedzenia.
1d. Wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej w głosowaniach na oraz poza posiedzeniami władz stowarzyszenia może podlegać odmiennym uregulowaniom w tym ograniczeniom w statucie stowarzyszenia. Statut stowarzyszenia może też wprost wyłączyć możliwość stosowania powyższych przepisów w stowarzyszeniu.
1e. Rozwiązania, o których mowa w ust. 1a-1d, stosuje się w przypadku wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2020 r. poz. 1845).
1f. Jeżeli kadencja władz stowarzyszenia, o których mowa w ust. 1 pkt 5, upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, lub do 30 dni po odwołaniu danego stanu, podlega ona przedłużeniu do czasu wyboru władz stowarzyszenia na nową kadencję, jednak nie dłużej niż do 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
2. Ogólnokrajowe stowarzyszenia zrzeszające osoby wykonujące określony zawód lub zawody pokrewne, podejmujące zadania w zakresie rozpowszechniania wiedzy specjalistycznej i podnoszenia poziomu zawodowego w ramach wewnętrznego systemu potwierdzania kwalifikacji i umiejętności - określają w statucie te zadania oraz zakres i sposób ich realizacji.
3. Osoba prawna może być jedynie wspierającym członkiem stowarzyszenia.